Unutulma hakkı

Kişiler hakkında internet hizmet sağlayıcıları sebebiyle doğruluğu teyit edilmemiş ve güncel olmayan birçok bilgi paylaşılmaktadır. ‘Unutulma hakkı’; bu sebeple hayatımızda önemli bir kavram haline gelmiştir. Bu yazımızı gerçekten çok önemli bir hak olan ‘Unutulma Hakkı’ üzerine kaleme aldık.  

Kişilik hakkın korunması için Unutulma hakkı temel haklardan biri haline gelmektedir. Kişilerin uzun süre önce başına gelen veya dahil oldukları tüm iş ve olayların yıllar sonra aynı değerde olması ve bilinmesinde kamunun menfaatinin olması mümkün değildir. Hayat ve kişi yıllar içerisinde değişmekte ve gelişmekte olduğundan güncel olmayan, o günü yansıtmayan haberlerin güncel gibi değerlendirilmesini engellemek için bazen yasal kontrol ile ortadan kaldırmak gerekmektedir. Bu Unutulma hakkı, kişinin yasal talep hakkıdır. Kişilik hakkı, kişinin toplum içindeki saygınlığını ve kişiliğini serbestçe geliştirmesini temin eden öğelerin tümü üzerindeki haklarıdır. Buna zarar veren, güncel olmayan ve varlığı ile kamu yararı sağlamayan bilgi ve paylaşımların kaldırılmasını talep etmek mahkeme kararları ile artık mümkündür.

Avrupa Birliği’nin en yüksek mahkemesi olan Avrupa Adalet Divanı, 13 Mayıs 2014 tarihli kararında, Arama motoru kullanıcılarına bazı durumlarda kendileri ile ilgili bilgilere yönlendiren linkleri silme hakkı tanıması gerektiğine karar vermiştir. Mahkeme, Avrupa genelinde tanınmış hale gelen “unutulma hakkı” kapsamında, silmemek için “özel/belirli bir neden” bulunmadıkça, bir arama motorunun bir süre sonra kullanıcılar ile ilgili arama sonuçlarının silinmesine izin vermesi gerektiğine hükmetmiştir.

Nitekim Kişisel Verileri Koruma Kanunu’nun (“KVKK”) 7/1 maddesinde bu hakkın varlığı dayalı hüküm oluşturulmuştur. “Bu Kanun ve ilgili diğer kanun hükümlerine uygun olarak işlenmiş olmasına rağmen, işlenmesini gerektiren sebeplerin ortadan kalkması hâlinde kişisel veriler resen veya ilgili kişinin talebi üzerine veri sorumlusu tarafından silinir, yok edilir veya anonim hâle getirilir.” Yargıtay Hukuk Genel Kurulu da, 17.6.2015 tarihli kararında "unutulma hakkı" terimini kullanarak, Avrupa Adalet Divanı'nın kararına doğrudan atıfta bulunmuş ve unutulma hakkını "üstün bir kamu yararı olmadığı sürece, dijital hafızada yer alan geçmişte yaşanılan olumsuz olayların bir süre sonra unutulmasını, başkalarının bilmesini istemediği kişisel verilerin silinmesini ve yayılmasının önlemesini isteme hakkı" olarak tanımlamıştır. Resen veya ilgili kişinin talebi üzerine veri sorumlusu tarafından silinir, yok edilir veya anonim hâle getirilir.” hükmüne yer vermiştir.

Unutulma hakkının değerlendirildiği bir olayla ilgili olarak Yargıtay 19. Ceza Dairesi'nin 05/06/2017 tarihli ve 2016/15510 Esas, 2017/5325 karar sayılı ilâmında yer alan, "Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 17/6/2015 tarihli ve E.2014/4-56, K.2015/1679 sayılı kararının ilgili kısmı şöyledir: "...Unutulma hakkına gelince; unutulma hakkı ve bununla ilişkili olan gerektiği ölçüde ve en kısa süreliğine kişisel verilerin depolanması veya tutulması konuları, aslında kişisel verilerin korunması hakkının çatısını oluşturmaktadır. Her iki hakkın temelinde bireyin kişisel verileri üzerinde serbestçe tasarruf edebilmesini, geçmişin engeline takılmaksızın geleceğe yönelik plan yapabilmesini, kişisel verilerin kişi aleyhine kullanılmasının engellenmesini sağlamak yatmaktadır. Unutulma hakkı ile geçmişinde kendi iradesi ile veya üçüncü kişinin neden olduğu bir olay nedeni ile kişinin geleceğinin olumsuz bir şekilde etkilenmesinin engellenmesi sağlanmaktadır. Bireyin geçmişinde yaşadığı olumsuz etkilerden kurtularak geleceğini şekillendirebilmesi bireyin yararına olduğu gibi toplumun kalitesinin gelişmişlik seviyesinin yükselmesine etkisi de tartışılmazdır. Unutulma hakkı; üstün bir kamu yararı olmadığı sürece, dijital hafızada yer alan geçmişte yaşanılan olumsuz olayların bir süre sonra unutulmasını, başkalarının bilmesini istemediği kişisel verilerin silinmesini ve yayılmasının önlemesini isteme hakkı olarak ifade edilebilir..." denmiştir.

Bu durumda bulunan kişilerin, bir dilekçe ile Sulh Ceza Mahkemesine müracaat etmeleri gerekmektedir. 5651 sayılı Kanun'un 9. maddesi gereği Sulh Ceza Hakimliğine yapılan başvurularda, adli yargı organınca yapılması gereken; Kanun'un 9/1 maddesi kapsamında kişilik hakkının ihlal edilip edilmediğinin tespiti ile şartların oluşması halinde aynı Kanun'un 9/4. maddesi gereği "içeriğin çıkarılmasına ve/veya erişimin engellenmesine" karar vermektir. Bu yolla birçok mağduriyet kalkacağından kişilik hakkının da korunması sağlanmış olacaktır.