Fikirden ürüne, üründen pazara giden yolda yatırım teşvik mevzuatındaki destekler  

Bugün gelinen noktada yatırım teşvik belgesine bağlanan yatırımların devlet eli ile teşvik edilmesi ve desteklenmesi konusundaki temel ve güncel düzenlemelere 19.06.2012 tarih ve 28328 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2012/3305 sayılı “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” ve bu Karar’ın uygulamasına ilişkin 20.06.2012 tarih ve 28329 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2012/1 Sayılı Tebliğ ile yön verilmektedir.

Piyasalarda “Yeni Teşvik Sistemi” olarak da adlandırılan bu düzenleme ile hedeflenen amaçlardan bir tanesi de Araştırma ve Geliştirme faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan ürünlerin seri üretimine yönelik yatırımların desteklenmesidir.

Bu amaç doğrultusunda, 2012/3305 Sayılı Karar’ın 17/h Maddesi çerçevesinde teşvik mevzuatı açısından Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından desteklenen AR-GE projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin veya parçaların üretimine yönelik yatırımlar öncelikli yatırım konuları içerisinde sayılmıştır. Bu yolla Ar-Ge projeleri neticesinde somut ve pazarlanabilir ticari ürünlere dönüşen fikirlerin reel sektöre aktarılması amacı ile yapılan yatırımların, yatırımcılar açısından büyük önem arz eden 5. Bölge desteklerinden yararlanmasının da önü açılmıştır.

Ülkemizi 6 farklı yatırım iklimine ayıran “Yeni Teşvik Sisteminde” teşvik unsurlarının oran ve süre bakımından en cazip olduğu Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerini kapsayan 6. Bölgeden başlayarak Ankara, İstanbul, İzmir gibi gelişmiş illerimizin yer aldığı 1. Bölgeye doğru giderek azaldığı düşünüldüğünde, yatırımcılara ikinci en iyi imkanları sunan 5. Bölge desteklerinden yararlanabilmek büyük önem taşımaktadır.

İşte bu nokta da yatırımcıların 2012/3305 sayılı Karar’ın 17/h maddesi çerçevesinde gerçekleştirdikleri Ar-Ge projelerine dayalı yatırımlarının, öncelikli yatırımlar içerisinde sayılmaları nedeni ile yatırım konusu olarak kendilerine Ar-Ge projelerine dayalı yatırımları seçen yatırımcılar, 1.2.3.ya da 4. bölge illerinde bu yatırımlarını gerçekleştirseler dahi oran ve süre bakımından daha cazip teşvik unsurları sunan 5. Bölge desteklerinden yararlanabileceklerdir.

Bu açıdan, ülkemizde önemi giderek artan Ar-Ge faaliyetlerinin fikirden ürüne giden yolda yatırıma dönüşmesi serüveninde, yatırım teşvik mevzuatı, Ar-Ge projelerinin ürüne dönüşen kısmında önemli bir katkı sağlamaktadır.

Peki, Ar-Ge faaliyetlerinin bitmesi ve nihai bir ürün ortaya çıkması halinde, yatırımcılara sağlanan teşvik unsurları açısından her şey bitmiş mi sayılacaktır? Ar-Ge projelerini yürüten girişimciler, proje sonucu ortaya çıkan ürünün ticari bir emtia olarak seri üretime tabi tutulmasında ve milli ekonomiye kazandırılmasında ne gibi teşviklerden yararlanabileceklerdir?

İşte tüm bu soruların cevabı olması açısından, Ar-Ge projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin üretimine yönelik yatırımların gerekli şartları taşımaları halinde öncelikli yatırımlar içerisinde sayılabileceği ve Gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, Vergi indirimi, Sigorta primi işveren hissesi desteği, Yatırım yeri tahsisi ve Faiz desteği gibi önemli desteklerden yararlanbileceği söylenebilir.

Dilerseniz bu destekleri ana hatları ile tek tek ele alalım.

Gümrük Vergisi muafiyeti

Teşvik belgesi kapsamındaki yatırım malı makine ve teçhizatın ithali, otomobil ve hafif ticari araç yatırımlarında yatırım dönemi içerisinde kalmak kaydıyla monte edilmemiş haldeki (CKD) aksam ve parçaların ithali, gemi ve elli metrenin üzerindeki yat inşa yatırımlarında tekne kabuğu ithali yürürlükteki İthalat Rejimi Kararı gereğince ödenmesi gereken gümrük vergisinden muaf tutulmuştur.

KDV istisnası ve İadesi

Katma Değer Vergisi Kanunu uyarınca, teşvik belgesine haiz yatırımcılar tarafından teşvik belgesi kapsamında yapılacak makine ve teçhizat ithali ile söz konusu yatırımcılara yurt içerisinde yapılacak makine ve teçhizat teslimleri ve belge kapsamındaki yazılım ve gayri maddi hak satış ve kiralamaları  KDV’den istisna edilmiştir.

Ek olarak, sabit yatırım tutarı beşyüzmilyon Türk Lirasının üzerindeki stratejik yatırımlar kapsamında yapılacak bina-inşaat harcamaları KDV iadesinden yararlandırılabilir.

Vergi indirimi

Bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında gerçekleştirilecek yatırımlarda, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32/A maddesi çerçevesinde Gelir veya Kurumlar Vergisi, öngörülen yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar, indirimli olarak uygulanabilecektir. Bu yolla yatırımcılara yatırım faaliyetleri neticesinde elde edilen kazançları ile ilgili daha az tutarda vergi ödeme imkanı sunulabilecektir.

Bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında gerçekleştirilecek yatırımlarda, Gelir veya Kurumlar Vergisi, öngörülen yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar aşağıda belirtilen oranlarda indirimli olarak uygulanacaktır.

Ek olarak, imalat sanayi yatırımlarına özel olarak, 01.01.2017-31.12.2022 tarihleri arasında gerçekleştirilecek yatırım harcamaları için bölgesel ve stratejik teşvik uygulamaları kapsamında vergi indirimi desteğinde uygulanacak yatırıma katkı oranları her bir bölgede geçerli olan yatırıma katkı oranına 15 puan ilave edilmek suretiyle ve kurumlar vergisi veya gelir vergisi indirimi tüm bölgelerde yüzde yüz oranında ve yatırıma katkı tutarının yatırım döneminde yatırımcının diğer faaliyetlerinden elde ettiği kazançlarına uygulanacak oranı yüzde yüz olmak üzere, teşvik belgesi üzerinde herhangi bir işlem yapılmaksızın uygulanacaktır.

Sigorta primi işveren hissesi desteği

Stratejik yatırımlar ve bölgesel teşvik  uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlardan, tamamlama vizesi yapılmış teşvik  belgesinde kayıtlı istihdamı aşmamak kaydıyla;

Komple yeni yatırımlarda, teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla sağlanan;

Diğer yatırım cinslerinde ise yatırımın tamamlanmasını müteakip, yatırıma başlama tarihinden önceki son altı aylık dönemde (mevsimsel özellik taşıyan yatırımlarda bir önceki yıla ait mevsimsel istihdam ortalamaları dikkate alınır) Sosyal Güvenlik Kurumu’na verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen ortalama işçi sayısına teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla ilave edilen, istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı bakanlık bütçesinden karşılanacaktır.

Bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında gerçekleştirilecek yatırımlarda, teşvik belgesinde kayıtlı istihdam öngörüleri ile tutarlı olmak kaydıyla; yatırımların işletmeye geçiş tarihinden itibaren sağlanan, istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı aşağıdaki tabloda belirtilen sürelerde Hazine tarafından karşılanacaktır.

Ek olarak, yararlanılan sigorta primi işveren hissesi desteğinin tutarı, bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlarda sabit yatırım tutarının aşağıda belirtilen oranlarını geçemeyecektir.

Yatırım yeri tahsisi

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından teşvik belgesi düzenlenmiş stratejik yatırımlar ve bölgesel desteklerden yararlanacak yatırımlar için, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca belirlenen usul ve esaslara göre yatırım yeri tahsis edilebilecektir.

Faiz ve Kar Payı Desteği

Yatırımcılar tarafından talep edilmesi halinde, bölgesel teşvik uygulamaları ve stratejik yatırımlar ile AR-GE ve çevre yatırımları kapsamında desteklerden yararlanacak yatırımlar için bankalardan kullanılacak en az bir yıl vadeli yatırım kredileri için faiz desteği sağlanabilir.

Bu destek, teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının %70’e kadar olan kısmı için ödenecek faiz veya kâr payının; Türk Lirası cinsi kredilerde beş puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde iki puanının, bütçe kaynaklarından karşılanması sureti ile gerçekleştirilebilmektedir.

Faiz veya kâr payı desteği içeren teşvik belgelerine konu yatırımlardan finansal kiralama yöntemiyle gerçekleştirilecek olanlar için de faiz veya kâr payı ödemelerini içeren itfa planı yapılması kaydıyla aynı şartlarla faiz veya kâr payı desteği öngörülebilir.

Bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında yapılacak yatırımlarda proje bazında sağlanacak faiz veya kâr payı desteği tutarları 3 üncü, 4 üncü, 5 inci ve 6 ncı bölgelerde sırasıyla birmilyon, birmilyonikiyüzbin, birmilyondörtyüzbin ve birmilyonsekizyüzbin Türk Lirasını geçemeyecektir.

Vergi yükünü azaltmak isteyenler için önemli

Sonuç olarak, ülkemizde Ar-Ge projeleri neticesinde ortaya çıkan ürünler veya prototiplerin seri üretiminde;  fikirden ürüne, üründen pazara giden zincirin halkaları arasındaki boşluk , Yatırım Teşvik Mevzuatı’nın, Ar-Ge teşviklerine eklemlenmesi sureti ile aşılabilecek, bu yolla Ar-Ge faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan ürünün seri üretiminin hız kazanması ve bu yolla ticarileşmesi teşvikler yolu ile desteklenebilecektir.

Yukarıda yer verilen destekler, üretim sürecini yeni yeni kurgulayan, finansman sıkıntısı çeken, piyasa içerisinde rekabet gücü kazanmayı amaçlayan, yatırım süresi boyunca vergisel yükünü minimize etmek isteyen yatırımcılar açısından büyük önem arz etmektedir. Çünkü, Ar-Ge faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan ürünün yatırım aşamasında yatırımcılar, yatırım teşvik mevzuatının sunduğu vergi indirimi desteği nedeni ile vergi yüklerini ciddi anlamda minimize edebilmektedirler.