Tüzel kişilere yapılacak tebligatlarda dikkat edilmesi gereken hususlar

Tebligat “resmi kurumlar veya kişiler tarafından, resmi bir işlemle ilgili olarak gönderilen evrak” anlamı taşımaktadır. Tebligat, usuli anlamda önem arz eden bir müessese olup özellikle özel hukuk tüzel kişisi olan şirketlerde tebligata ilişkin birçok hukuki ihtilaf ortaya çıkmaktadır. Bu konuda bizim kanuni dayanağımız 7201 Sayılı Tebligat Kanunu ve 30617 Sayılı Elektronik Tebligat Yönetmeliği’dir. Tebligat Kanunu, tebligatın yapılacağı gerçek kişi, tüzel kişi ve şirketler açısından farklı esaslar belirlemiştir. Tebliği gerçekleştiren merci, adına tebligat evrakını düzenlediği gerçek kişi ya da tüzel kişinin TMK ve TTK başta olmak üzere ilgili mevzuat çerçevesinde incelemesini yapması ve kanunun tuttuğu ayrımı dikkate alarak tebligat hazırlaması gerekmektedir. Bu yazımız ile tebligat konusunda hukuki ihtilaf ile en çok karşılaşılan özel hukuk tüzel kişisi ticari şirketlere ilişkin tebligat hususunu irdeleyeceğiz.

Ticaret şirketlerinde şirket ortaklarına yapılacak tebligatın kanuna uygun olması gerekmektedir. Aksi halde adına tebligat düzenlenen kişinin usulsüz tebligat hükümleri uyarınca birçok itiraz hakkı doğacaktır. O halde bir tebligatın usulüne uygun olabilmesi için şirketin yetkilisine yöneltilmeli ve doğru yöntem ile gönderilmelidir. Elektronik ortam da dâhil bütün tebliğler, 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre PTT Genel Müdürlüğü veya memur vasıtasıyla yapılır. Tebligat Kanunu’nun yanı sıra özellikle tüzel kişilere yapılacak tebligata ilişki önemli bir kanuni düzenleme de 30617 Sayılı Elektronik Tebligat Yönetmeliği’dir. 30617 Sayılı Yönetmelik madde 5/1-f uyarınca “Kanunla kurulanlar da dâhil olmak üzere tüm özel hukuk tüzel kişileri” elektronik tebligat yapılması zorunlu kişilerden sayılmaktadır. Ancak burada bir istisnadan bahsetmek gerekmektedir. Bazı hallerde elektronik tebligat zorunlu sebeplerden ötürü yapılamayabilir. Örneğin; elektronik tebligat sisteminin teknik alt yapısında herhangi bir arıza yaşanması durumunda sistem kullanılamaz hale gelecektir. Böyle bir durumda Tebligat Kanunu’nda belirtilen diğer usullere göre tebligat yapılmasından başkaca bir çözüm yolu bulunmamaktadır. Peki tebligat kime ve nasıl şekilde yapılacaktır?

Tebligat, tüzel kişi adına adli tebligatı kabule yetkili olan kişiye yapılır. Tebligat yapılacak ticaret şirketinin yetkili temsilcilerinin birden fazla olması halinde, tebligat bunlardan sadece birine yapılması yeterlidir. Ancak yetkili temsilcilerin, ticaret şirketini birlikte temsil yetkisine haiz olmaları durumunda ticaret şirketine yapılacak tebliğin geçerli olabilmesi için birlikte temsil yetkisine sahip yetkili temsilcilerin tamamına yapılması gerekir. Bunun yanında, şirketin dava ve icra işlerini vekil vasıtasıyla yürüttüğü durumlarda tebliğler ticaret şirketinin yetkili temsilcisine değil, vekiline yapılmak gerekir. Aksi halde, vekil varken müvekkil durumunda olan ticaret şirketinin yetkili temsilcisine yapılan tebliğler geçerli olmayacaktır. Uygulamada sıklıkla karşılaşılan bir diğer ihtilaf ise tüzel kişinin yetkili temsilcisinin çalışma saatleri içinde iş yerinde bulunmadığı veya tebliğ evrakını bizzat alamayacak olduğu durumlarda şirketin çalışanına tebliğinin usulüne uygun olup olmadığıdır. Böyle durumlarda öncelikle, tebligatı teslim almaya yetkili kişinin tebligatı alamayacak durumda olduğu tebligat tutanağına işlenmelidir. Söz konusu şerh düşülmeden iş yeri çalışanına yapılan tebligat, Tebligat Kanunu madde 12 ve 13 uyarınca usulsüz olacaktır. İkinci olarak, tebligatın yapılacağı işçinin, şirketin Sosyal Güvenlik Kurumu nezdinde kayıtlı ve daimi işçisi olmalıdır. Aksi halde, şirkete yapılan tebligat yine usulsüz olacak ve hukuki ihtilafların ortaya çıkması ile tebligatın muhatabı şirket “usulsüz tebligat” hükümlerine dayanacaktır.

Tebligatın yapılacağı kişi kadar yapılacağı adres de usulüne uygun bir tebligat olması açısından önem arz etmektedir. Tebliğ konusu evrak, tüzel kişi adına düzenlenip, muhatap tüzel kişinin bilinen en son adresine yetkili temsilcisine tebliğ yapılmak üzere gönderilir. Tebliğ imkansızlığı halinde ise şirketin ticaret sicilinde yazılı olan adresine Tebligat Kanunu madde 35/4 uyarınca tebliğ yapılır. Anılan madde hükmünce daha önce tebligat yapılmamış olsa bile, tüzel kişiler bakımından resmî kayıtlardaki adresleri esas alınacaktır. Ticaret şirketinin ticaret sicilindeki adresinden fiilen taşınmış olması halinde bu husus mutlaka ticaret sicil gazetesinde tescil ve ilan edilmelidir. Bu bildirim şirketin temel sorumluluğudur. Ticaret şirketi, adres değişikliği tescil ve ilanına ilişkin yükümlülüğünü yerine getirmediği takdirde tebligat, ticaret sicil gazetesinde ilan edilen son adrese gönderilir. Bu şekilde yapılan tebligat, Tebligat Kanunu madde 21/1 uyarınca usulüne uygun yapılmış olacaktır. Bununla birlikte, bir şirketin ortağı olan başka bir tüzel kişinin adres değiştirmesi halinde de ortağı olduğu şirkete adres değişikliğini bildirmesi gerekmektedir. Aksi halde şirketçe hukuka uygun olarak, önceden bildirilen adrese tebligat çıkarılacak ve adresi değişen şirket olası hak kaybı ile karşı karşıya kalacaktır.

Tebligat hususu özellikle tüzel kişiler açısından birçok hukuki ihtilafın temel gerekçesi olmaktadır. Zira tebligatın usulüne aykırı olarak yapılması sonucunda şirketler haberdar olmaları gereken icra ve dava işlerinden, Kurum yazılarından ve sair hususlardan haberdar olamamakta ve hak kaybına uğramaktadır. Akabinde açılan davalarda usulsüz tebligata ilişkin itirazlar ve savunmalar yapılmak durumunda kalınmaktadır. İşbu sebeple, tebligatın -özellikle özel hukuk tüzel kişilerine- usulüne uygun bir şekilde yapılması hususuna çok dikkat edilmelidir. Kendisine usulsüz tebligat yapılan bir şirketin de bu duruma ilişkin tüm yasal haklarını kullanmasını tavsiye ederiz.